1. Nguyên lý hoạt động của máy

Toàn cảnh hệ thống Muller Martini Presto 4 Pocket gồm các cụm nạp, cụm đóng ghim và bộ phận dao cắt. Máy có thiết kế dạng dây chuyền (băng chuyền) dài, thuận tiện cho việc vận hành và theo dõi từng khâu.

Máy đóng ghim yên ngựa Muller Martini Presto 4 Pocket là hệ thống đóng ghim sách/brochure kiểu yên ngựa với 4 trạm nạp giấy (4 pocket). Nguyên lý hoạt động cơ bản của máy rất trực quan: **các tờ gấp (signature) được lần lượt lấy từ các khay nạp, đặt lên dây chuyền dạng yên ngựa (máng chuyền) đang chạy, sau đó được đưa qua cụm đầu ghim để đóng ghim vào gáy, và cuối cùng sản phẩm được chuyển qua dao xén ba lưỡi để cắt ba cạnh sách cho đều. Toàn bộ quá trình này diễn ra tự động và liên tục theo chu trình khép kín. Nhờ đó, nhiều tờ in rời rạc sẽ được thu dồn thành một quyển sách/brochure hoàn chỉnh, gáy đóng bằng kim ghim và các cạnh được xén sạch.

Quá trình đóng ghim kiểu yên ngựa có tên gọi như vậy vì các tờ giấy được gấp đôi và “cưỡi” trên một thanh chuyền giống như ngồi trên yên ngựa. Máy Presto 4 Pocket có 4 khay nạp tương ứng với việc có thể nạp tối đa 4 tờ gấp khác nhau cho mỗi cuốn (chưa tính bìa nếu có). Các trạm nạp này thường dùng cơ cấu hút chân không để tách từng tờ từ chồng giấy và thả chúng chính xác lên dây chuyền phía dưới. Khi dây chuyền chạy qua lần lượt từng trạm, các tờ sẽ được góp tụ đầy đủ theo đúng thứ tự trang. Sau đó, bộ phận đóng ghim (thường gồm 2 đầu ghim) sẽ đóng kim kẽm xuyên qua gáy gấp của tập giấy. Ngay sau khi ghim, cuốn sách tiếp tục di chuyển vào cụm dao xén 3 lưỡi (trimmer) để cắt bỏ mép trên, mép dưới và mép trước của cuốn sách, tạo thành phẩm gọn gàng, vuông vức. Cuối dây chuyền, sách sau khi đóng ghim xén cạnh sẽ được đẩy ra khay hoặc băng tải thành phẩm.

Hệ thống Presto được thiết kế tối ưu cho việc vận hành liên tục với tốc độ cao (có thể lên đến ~9.000 sản phẩm/giờ tùy phiên bản máy). Mặc dù tốc độ nhanh, máy vẫn đảm bảo độ chính xác nhờ các cơ chế đồng bộ: dây chuyền, trạm nạp, đầu ghim và dao xén hoạt động nhịp nhàng. Máy cũng có các cảm biến kiểm tra như caliper đo độ dày để phát hiện thiếu trang hoặc thừa trang; nếu phát hiện sản phẩm lỗi (ví dụ thiếu tờ) máy sẽ tự động loại cuốn đó ra ngoài và không đóng ghim/xén nhằm tránh hỏng thành phẩm hàng loạt. Nhờ nguyên lý hoạt động đồng bộ và cơ chế kiểm soát chất lượng tự động, Muller Martini Presto cho phép người dùng phổ thông dễ dàng tạo ra các ấn phẩm sách mỏng, tạp chí, catalog... với chất lượng đóng ghim chắc chắn và thành phẩm đẹp mắt.

2. Hướng dẫn sử dụng và thao tác máy

Chuẩn bị trước khi vận hành: Trước khi bắt đầu, hãy đảm bảo khu vực xung quanh máy gọn gàng và an toàn. Kiểm tra nguồn điện đã kết nối ổn định và các công tắc nguồn trên máy ở trạng thái sẵn sàng. Đảm bảo rằng tất cả nắp che an toàn (cover) ở các cụm nạp, cụm ghim và dao xén đã được đóng đúng vị trí. Trên máy Presto, nếu bất kỳ nắp che nào mở, máy sẽ không hoạt động để bảo vệ người vận hành. Ngoài ra, hãy kiểm tra nhanh khu vực dây chuyền, loại bỏ bất kỳ vật lạ hay giấy thừa nào còn sót lại từ lần vận hành trước.

Bảng điều khiển và các nút chức năng: Máy Muller Martini Presto 4 Pocket được trang bị bảng điều khiển trung tâm giúp người dùng thiết lập và theo dõi quá trình vận hành.

Bảng điều khiển của máy Presto với màn hình và các nút chức năng được bố trí rõ ràng. Màn hình hiển thị thông tin về tình trạng máy, tốc độ, số lượng sản phẩm...

Trên bảng điều khiển, bạn sẽ thấy một màn hình nhỏ (thường là màn hình LCD đơn sắc) hiển thị các thông số hoạt động và thông báo lỗi. Kế bên màn hình là bàn phím số dùng để nhập các thiết lập (ví dụ: số lượng cuốn cần đóng, tốc độ chạy, v.v.). Máy cũng có các nút nhấn chính bao gồm nút Start (màu xanh) để khởi động chạy máy, nút Stop (màu đỏ) để dừng máy khi cần, và một nút dừng khẩn cấp (Emergency Stop) màu đỏ lớn nhằm ngắt máy lập tức trong trường hợp khẩn cấp. Bên cạnh đó, trên bảng điều khiển và thân máy còn có một số núm vặn và công tắc: ví dụ núm chỉnh tốc độ (giúp điều chỉnh nhanh chậm khi máy đang chạy), nút bật/tắt hệ thống hút chân không cho các khay nạp, và đèn báo hiệu (thường là đèn tháp màu đỏ/vàng/xanh) để hiển thị trạng thái máy (đèn xanh: máy đang chạy bình thường, đèn vàng: máy tạm dừng, đèn đỏ: có lỗi hoặc dừng khẩn). Tất cả các nút và đèn này đều được bố trí trực quan, có nhãn hoặc màu sắc giúp người vận hành dễ nhận biết chức năng.

Nạp giấy vào khay (trạm) nạp: Máy Presto 4 Pocket có 4 khay nạp tự động, mỗi khay dùng để chứa một phần của tài liệu (ví dụ tờ gấp trang 1-4 ở khay 1, trang 5-8 ở khay 2, v.v., và có thể có một khay dành cho bìa nếu cần). Trước tiên, hãy chuẩn bị các tờ giấy/cho từng phần và đặt vào các khay tương ứng. Mỗi khay có thể có các thanh dẫn (guides) điều chỉnh được để phù hợp với kích thước giấy – hãy nới lỏng và di chuyển các thanh dẫn này sao cho chúng ôm nhẹ hai bên tập giấy, giữ cho giấy ngay ngắn nhưng không quá chặt. Khi nạp giấy, lưu ý xòe đều các tờ để tránh dính sát nhau (giúp bộ hút tách giấy dễ dàng hơn). Không nạp quá đầy mỗi khay: nên để chồng giấy cao vừa phải dưới mức vạch giới hạn để máy hút không bị kẹt.

Khi mọi khay đã được nạp, tiến hành cài đặt thứ tự và kích hoạt các khay trên bảng điều khiển. Thông thường máy sẽ cho phép chọn khay nào hoạt động (trong trường hợp không dùng đủ 4 khay thì có thể tắt bớt). Bạn cũng nên kiểm tra hệ thống hút chân không và thổi gió hỗ trợ tách giấy ở mỗi khay: đảm bảo các van khí đã mở nếu cần. Một số máy có nút chỉnh lực hút – nếu giấy mỏng quá có thể giảm lực hút để không hút dính hai tờ, giấy dày thì tăng lực hút cho ổn định.

Thiết lập cụm ghim (đầu đóng ghim): Cụm ghim của Presto thường có 2 đầu ghim tiêu chuẩn gắn trên thanh ngang, khoảng cách giữa chúng có thể điều chỉnh để phù hợp với kích thước gáy sách (vị trí đóng 2 kim ghim thường cách mép ngoài cuốn sách một khoảng bằng nhau).

Bên trong cụm đóng ghim của máy Presto (khi mở nắp bảo vệ). Có thể thấy hai đầu ghim được gắn trên thanh ngang, cùng hệ thống cơ cấu dẫn động giúp đóng kim khi sách chạy qua.

Trước khi chạy máy, hãy đảm bảo dây ghim (cuộn kẽm) cho mỗi đầu ghim đã được lắp đầy đủ và luồn đúng cách qua các bánh dẫn hướng. Kiểm tra vị trí các đầu ghim: bạn có thể nới lỏng vít khóa và trượt đầu ghim đến vị trí mong muốn rồi cố định lại (ví dụ: cách mép sách 1-2 cm tùy kích thước sản phẩm). Điều chỉnh độ nông/sâu của kim ghim nếu máy cho phép (một số dòng có thể dùng kim vòng, kim thẳng tùy nhu cầu – nhưng mặc định thường là kim thẳng tiêu chuẩn). Sau đó, dùng bánh xe quay tay (handwheel) hoặc chế độ chạy chậm từng bước (inch mode) để thử đóng ghim không giấy xem kim có bắn ra và uốn đúng không. Nếu thấy kim ghim uốn không sát hoặc không chính xác, cần dừng lại để điều chỉnh lại đầu ghim hoặc thay thế nếu kim đã mòn. Khi mọi thứ đã sẵn sàng, đóng nắp bảo vệ cụm ghim lại trước khi chạy máy.

Điều chỉnh bộ phận dao cắt xén: Ở cuối dây chuyền, máy được trang bị cụm dao xén 3 lưỡi (trimmer) để cắt bỏ mép thừa của sản phẩm sau khi ghim. Ba lưỡi dao này gồm: dao trên, dao dưới và dao trước (cắt cạnh trước cuốn sách).

Cụm dao xén 3 lưỡi của máy (nhìn từ phía ngoài). Bánh xe tay quay lớn phía trước dùng để điều chỉnh vị trí dao hoặc hỗ trợ quá trình căn chỉnh khi bảo trì.

Trước khi vận hành, cần căn chỉnh dao xén theo kích thước thành phẩm mong muốn. Điều này bao gồm điều chỉnh khoảng cách giữa các dao cho đúng khổ sách: ví dụ nếu sách thành phẩm có chiều cao và chiều rộng cụ thể, ta sẽ đặt dao trên/dưới sao cho vị trí cắt cách mép giấy đúng khoảng cần xén. Việc này thường được thực hiện bằng cách điều chỉnh các thước chặn và căn vị trí trên thang đo milimet có sẵn, hoặc nhập thông số trên bảng điều khiển nếu máy hỗ trợ chỉnh điện. Đảm bảo rằng lưỡi dao sắc bén, không có giấy vụn kẹt quanh khu vực dao từ lần chạy trước. Đóng chặt các ốc khóa sau khi chỉnh dao để dao không bị xê dịch khi máy chạy. Cũng như các phần khác, đậy nắp bảo vệ khu vực dao xén trước khi bắt đầu chạy máy để đảm bảo an toàn.

Vận hành chạy máy: Khi tất cả các khâu trên đã sẵn sàng (giấy đã nạp, đầu ghim có dây, dao xén chỉnh đúng, nắp che an toàn đã đóng), bạn có thể bắt đầu vận hành máy. Trên bảng điều khiển, chọn chế độ chạy chậm hoặc chạy từng bước (inch/slow mode) để quan sát thử. Nhấn Start để máy bắt đầu chuyển động dây chuyền và các cơ cấu. Lúc này, theo dõi kỹ từng trạm nạp: đảm bảo từng tờ giấy được hút lên và thả xuống dây chuyền chính xác, không bị kẹt hoặc rơi lệch. Quan sát khu vực cụm ghim xem kim ghim bắn ra đúng vị trí gáy và ghim chắc chắn. Khi sản phẩm chạy qua dao xén, kiểm tra xem máy cắt đúng vị trí, cạnh sách phẳng đẹp không bị lệch.

Ban đầu nên cho máy chạy ở tốc độ chậm, và lấy một vài sản phẩm mẫu ra kiểm tra chất lượng. Nếu mọi thứ đạt yêu cầu (đủ trang, ghim chặt, cắt đẹp), bạn có thể tăng dần tốc độ bằng cách vặn núm chỉnh tốc độ trên bảng điều khiển. Máy Presto có khả năng tăng tốc khá nhanh, nhưng luôn khuyến cáo không chạy tối đa ngay lập tức – hãy tăng tốc từ từ để máy vận hành ổn định và người vận hành có thể phản ứng nếu có sự cố. Trong quá trình máy chạy, bạn nên đứng tại vị trí bảng điều khiển, mắt quan sát dọc theo dây chuyền. Từ vị trí này, bạn có thể nhìn thấy các trạm nạp hoạt động, thấy sách chạy vào cụm ghim và ra cụm dao, cũng như xem các đèn tín hiệu báo trạng thái. Nếu có bất kỳ bất thường gì (ví dụ: một khay nạp hết giấy, hoặc kẹt giấy), máy sẽ tự động dừng và đèn đỏ bật sáng kèm âm báo. Lúc đó, hãy bình tĩnh nhấn dừng, ngắt máy và thực hiện các bước xử lý sự cố như hướng dẫn ở phần sau.

Hoàn tất và vệ sinh sau vận hành: Sau khi đã đóng ghim xong số lượng sản phẩm mong muốn, nhấn Stop để dừng máy một cách có kiểm soát. Máy sẽ dừng khi chu trình hiện tại kết thúc (tránh dừng đột ngột giữa chừng gây kẹt giấy). Tắt công tắc nguồn và chờ cho các bộ phận ngừng hoàn toàn. Tiếp theo, vệ sinh máy: loại bỏ các vụn giấy ở khu vực dao xén, hút bụi giấy quanh các trạm nạp và cụm ghim. Kiểm tra xem còn sản phẩm nào sót trên dây chuyền không, nếu có hãy lấy ra. Cuối cùng, có thể tra dầu mỡ bôi trơn nhẹ vào các điểm đã được nhà sản xuất chỉ định (nếu cần thiết, thường sau mỗi ca vận hành hoặc theo định kỳ) để máy luôn hoạt động trơn tru. Để máy sẵn sàng cho lần chạy tiếp theo, luôn ngắt nguồn điện sau khi dùng và đảm bảo khu vực xung quanh sạch sẽ.

3. Sửa chữa và khắc phục các lỗi hỏng hóc thường gặp

Mặc dù Muller Martini Presto 4 Pocket là máy móc công nghiệp bền bỉ, trong quá trình sử dụng thực tế không thể tránh khỏi một số sự cố hoặc lỗi nhỏ. Dưới đây là những hỏng hóc thường gặp và cách khắc phục cơ bản mà người vận hành có thể tự xử lý:

• Kẹt giấy tại khay nạp: Đây là lỗi phổ biến khi một tờ trong chồng giấy lấy lên không đúng cách, có thể do dính hai tờ hoặc giấy quá mỏng. Khi máy dừng do kẹt giấy, đèn báo sẽ chuyển đỏ tại vị trí khay tương ứng. Cách xử lý: đầu tiên nhấn dừng và tắt nguồn để đảm bảo an toàn, sau đó mở nắp che của khay nạp bị kẹt. Loại bỏ phần giấy đang kẹt (cẩn thận để không làm rách vụn giấy bên trong máy). Kiểm tra cảm biến kép giấy (double-sheet detector) và vệ sinh nếu có bụi. Trước khi đóng nắp và chạy lại, hãy xòe lại giấy trong khay, bỏ đi vài tờ có thể bị quăn góc hoặc dính nhau. Bạn cũng có thể điều chỉnh tăng/giảm lực hút chân không hoặc lực thổi gió hỗ trợ tách giấy cho phù hợp hơn với loại giấy đang dùng để tránh tái diễn kẹt. Sau đó, đóng nắp và khởi động chậm lại để tiếp tục sản xuất.
  
  

• Thiếu ghim hoặc ghim không bám chắc: Lỗi này liên quan đến cụm ghim. Dấu hiệu nhận biết là sản phẩm ra không có ghim ở gáy, hoặc ghim đóng nhưng bung ra dễ dàng. Nguyên nhân có thể do hết dây ghim trong cuộn, hoặc do đầu ghim bị mòn/bẩn khiến kim không uốn chặt được. Cách khắc phục: dừng máy, tắt nguồn và mở nắp cụm ghim. Kiểm tra cuộn dây ghim, thay cuộn mới nếu cuộn cũ đã hết. Nếu dây còn mà ghim không bắn, kiểm tra bộ phận truyền động của đầu ghim xem có giấy vụn kẹt không, hoặc lưỡi uốn ghim có bị cong vênh mòn không. Vệ sinh sạch bụi giấy và dầu bẩn bám trên đầu ghim bằng cọ mềm hoặc khí nén. Trong trường hợp đầu ghim đã sử dụng lâu ngày, hãy cân nhắc thay thế đầu ghim hoặc các chi tiết như nạy ghim, lưỡi uốn theo hướng dẫn của hãng để đảm bảo ghim hoạt động tốt. Sau khi xử lý, luồn lại dây ghim và chạy thử vài chu kỳ chậm để chắc chắn ghim ra đều và chuẩn trước khi chạy nhanh.
  
  

• Máy dừng do thiếu tờ (bỏ sót trang): Máy Presto có hệ thống caliper đo độ dày hoặc cảm biến kiểm tra ở cuối dây chuyền. Nếu một trong các khay không thả giấy (bỏ sót một tờ) hoặc lấy hai tờ cùng lúc, máy sẽ phát hiện sản phẩm không đúng độ dày và ngừng chạy (hoặc chuyển cuốn đó sang khay loại bỏ nếu có khay reject). Để khắc phục, hãy kiểm tra ngay các khay nạp – thường lỗi do một khay nào đó hết giấy giữa chừng hoặc giấy bị dính làm hai tờ rơi cùng lúc. Giải pháp: điền thêm giấy vào khay nếu khay hết, hoặc tách lại giấy nếu bị dính. Sau đó, chạy máy ở chế độ chậm để các cuốn lỗi được hệ thống loại ra, máy sẽ tiếp tục với các cuốn kế tiếp bình thường. Luôn để ý đèn tín hiệu hay thông báo trên màn hình – máy có thể chỉ rõ khay số mấy gặp sự cố để người vận hành xử lý nhanh hơn.
  
  

• Sách sau khi đóng bị lệch trang hoặc cắt xén không đều: Nếu phát hiện thành phẩm ra bị lệch (trang trong không thẳng với bìa, ghim không đúng giữa gáy) hoặc vết cắt xén chỗ dày chỗ mỏng, nguyên nhân có thể do lỗi căn chỉnh ban đầu. Cách khắc phục: tạm dừng sản xuất và kiểm tra lại đồng bộ dây chuyền – có thể chu kỳ lấy giấy của một khay sớm hoặc muộn khiến trang đó xô lệch. Khi đó cần hiệu chỉnh lại timing của khay đó (nếu máy hỗ trợ chỉnh điện thì vào menu điều chỉnh, hoặc chỉnh cơ khí theo hướng dẫn máy). Nếu tất cả trang lệch cùng một phía, kiểm tra vị trí ghim có nằm chính giữa gáy không, điều chỉnh lại đầu ghim nếu cần. Trường hợp cắt xén không đều (ví dụ: vài cuốn đầu cắt chính xác nhưng về sau bị sai lệch), hãy dừng máy để kiểm tra bộ phận dao xén: có thể ốc cố định dao bị lỏng hoặc giấy vụn kẹt làm gáy sách không tựa sát vào căn khi cắt. Xiết chặt lại các ốc cố định, vệ sinh khu vực dao, và thử lại bằng 1-2 sản phẩm. Luôn nhớ rằng sau mỗi lần điều chỉnh, nên cho chạy thử một vài cuốn mẫu để kiểm tra trước khi tiếp tục sản xuất hàng loạt.
  
  

• Một số lỗi khác và lưu ý an toàn: Ngoài các lỗi trên, người dùng cũng có thể gặp các trường hợp như máy không khởi động (kiểm tra lại emergency stop có đang nhấn xuống không, và tất cả nắp che đã đóng chưa), hoặc máy dừng giữa chừng không rõ lý do (có thể do mô-tơ quá tải hoặc rơ-le nhiệt – lúc này nên tắt máy chờ một thời gian ngắn cho mô-tơ nguội rồi khởi động lại). Nếu gặp lỗi về điện hoặc lỗi nặng về cơ khí (như tiếng kêu lạ từ hộp số, dây chuyền nhảy răng, v.v.), không cố gắng vận hành tiếp mà hãy liên hệ bộ phận kỹ thuật hoặc hãng Muller Martini để được hỗ trợ. Luôn tuân thủ các quy tắc an toàn: tắt nguồn trước khi thò tay vào máy gỡ kẹt, không tự ý tháo các cảm biến an toàn, và đeo thiết bị bảo hộ (kính mắt, găng tay chống cắt) khi thao tác gần cụm dao cắt. Với việc bảo dưỡng định kỳ (bôi trơn, vệ sinh) và vận hành đúng hướng dẫn, máy Muller Martini Presto 4 Pocket sẽ hoạt động ổn định, ít hỏng vặt và đảm bảo hiệu suất cao cho xưởng in của bạn.
  
  

Kết luận: Trên đây là hướng dẫn chi tiết cách sử dụng máy đóng ghim yên ngựa Muller Martini Presto 4 Pocket, từ nguyên lý hoạt động, thao tác vận hành cho đến cách xử lý các sự cố phổ biến. Hy vọng blog hướng dẫn này sẽ giúp bạn tự tin hơn khi vận hành máy, đảm bảo an toàn và hiệu quả. Chúc bạn thành công và máy luôn hoạt động tốt!

Hướng dẫn sử dụng máy đóng ghim yên ngựa Muller Martini Presto 4 Pocket